REKLAMA
Awaryjne otwieranie Katowice
 PATRONAT MEDIALNY
Festiwal MEDIAWAVE
Klasy integracyjne w SP 13
Janowskie Targi Sztuki
 Statystyka serwisu


  [dodaj/uzupe³nij]
S³ownik ¶l±ski i przyk³ady
S³ownik otrzyma³o m-ce.pl od Wydawnictwa "¦l±skie ABC", gdzie jako barwny i przejrzy¶cie opracowany "Ilustrowany s³ownik gwary ¶l±skiej" mozna go kupiæ. Uwaga! Zamawiaj±c trzy dowolne ksi±¿ki Wydawnictwa, "S³ownik" dostaniesz za darmo!


betlyjka

gruba

rzykanie

starzyk

pyrlik

apluziny

ko³ocz

kulanie felgi

gupielok
A
abcybilder - naklejka
abfal - b³±d, ¶mieæ
ablyger, ablyjger - sadzonka
abo - albo
Achim - Joachim, por. Chimek
achtlik - ósma czê¶æ czego¶
afa - ma³pa, a. g³upia mina * szczylaæ afy (robiæ miny)
Agnys, Agnysa - Agnieszka
aji - nawet, tak¿e, równie¿
ajmer, ajmro - wiadro
ajncla - mieszkanko jednopokojowe, kawalerka
ajntopf - gêsta zupa, jako obiad jednodaniowy
akuratny - prawid³owy, taki jak trzeba
Alojz, Lojz - Alojzy
a³a! - boli! (okrzyk z bólu), a. wariactwo (mieæ a³a) * "Ty mosz a³a na boloku"
Amerykon - Amerykanin
amolok - cukierek miêtowy
Ana - Anna
ancug - ubranie, garnitur * (ancug=galoty+westa+kabot)
Angela - Aniela
anong (mieæ) - byæ g³upim * "Ty mosz anong!"
Antonik, Antoniczek - ¶w. Antoni, figurka ¶w. Antoniego
antryj - przedpokój * "We antryju na bifyju stoi szolka..."
anwajong - oblewanie nowego domu, mieszkania
any¿ki - any¿owe ciasteczka
añfachowy - zwyczajny, bylejaki, prostacki
apfelmus - mus jag³kowy
apluzyna, apluzina, apfelzina - pomarañcza
aptyka - apteka
aptykorz - aptekarz
arbaj, arbajancug - ubranie robocze
as - kto¶ super, lepszy od innych * "Ale mosz auto, ty¶ je as"
asiæ sie - chwaliæ siê, pyszniæ siê * "Niy a¶ sie tak tymi szczewikami!"
aska - dumna, zarozumia³a dziewczyna, chwalipiêta
aszynbecher - popielniczka
augustki - jab³ka papierówki
ausgus - zlew * "£odced¼ te zimnioki do ausgusa!"
a¿e - ¿e, a¿
CZY WIESZ, ¯E:
Apluzyny, apluziny lub apfelziny czyli pomarañcze. Produkt ten jak i nazwa pojawi³y siê na Górnym ¦l±sku w XIX wieku.
Antonik, Antoniczek - ¶w. Antoni, figurka ¶w. Antoniego. Bardzo popularne by³y malutkie o³owiane figurki tego popularnego na Górnym ¦l±sku ¶wiêtego. Figurki te sprzedawano na odpustach w ma³ych puciynkach (pude³kach).
"Afa" w gwarze ¶l±skiej znaczy "ma³pa" ale tak¿e g³upia mina. Przyk³adowo: "Szczylaæ afy" znaczy robiæ "g³upie miny".


B
baba - ¿ona, kobieta
babowka - babka dro¿d¿owa, a. forma do pieczenia babki
babraæ - brudziæ
babrok - brudas
babskie scochy - szczaw
bachraty - pêkaty, wybrzuszony
badki - k±pielówki * "Czamu sie niy sebleczesz do badkow?"
badnonæ - zobaczyæ, przypatrzeæ siê * "Dadniuj tam yno co robiom te bajtle"
bajlaga - kanapka, klapsznita z czym¶, plasterek sera lub kie³basy miêdzy dwoma kromkami chleba
bajs - kês, a. ugryzienie czego¶ lub kogo¶ * "Twoj pies mie bajsno³ w ¿iæ"
bajsnyæ - ugry¼æ, skosztowaæ
bajtel, bajtlik - dziecko, ch³opiec
bajukaæ - raczkowaæ, chodziæ na czworakach
bajzel - nieporz±dek, ba³agan
bakaæ - pracowaæ, a. paliæ papierosy * "Alech sie dzisioj nabako³!"
bakpulwer - proszek do pieczenia
bal, bala - pi³ka * "Pogromy sie w bal?"
baliczek, balik - pi³eczka
baloniok - wóz z gumowymi ko³ami, z oponami
bamonciæ - mówiæ bez sensu, bredziæ, krêciæ siê w g³owie * "£od tyj pogody je ¿ech dzisioj tako bamontno!"
bamontny - oszo³omiony, z zawrotem g³owy
bana - kolej
banhof - stacja kolejowa, dworzec
bania - dynia
baniorz - kolejarz
banka - tramwaj
bas - brzuch
basok - brzuchacz, grubas, wielki brzuch
bauplac - budowisko, plac budowy
barches - s³odka bu³ka
barzo³a, barzo³y, barzelisko, barzolisko, barziny, barziska - mokrad³a, bagno
beblaæ - mówiæ od rzeczy * "Ju¿ sie zawrzij, bo yno beblosz a beblosz!"
bebok - kto¶ brzydki, ohyda
bele jaki - byle jaki
bele kaj - byle gdzie * "Bele kaj nie byda robio³, yno na grubie abo na banie!"
belek, balek - belka
belontaæ - mieszaæ, kiwaæ siê, majdaæ, dyndaæ * "Cosik mi sie belonce kole sz³apów!"
beraæ - opowiadaæ np. bajki
Bercik - zdrob. Hubert, Norbert, Robert...
beretka - beret
berga, bergowa. bergowka - kamieñ, bry³a czego¶
bery - bajki * "To bery i bojki a niy prowda!"
beskursyjo - hultaj, cwaniak
beszong - nasyp kolejowy * "Pasymy kozy na beszonku!"
betlowac - chodziæ po pro¶bie
betlyjka - stajenka betlejemska
bez - bez, a. przez * "Idymy na przima bez pole"
bez lato - latem, podczas lata
bez po³ednie - w po³udnie
bez zima - zim±, podczas zimy
bezma, bezma³a, bezma³a¶, bezma, bezmaji - ponoæ, prawdopodobnie * "Bezma³a Bercik je chory?"
bezto, bezto - z tego powody, dlatego, przez to
beztydziyñ - w ciagu tygodnia * "Na beztydziyñ jymy yno ¿ur a wodzionka!"
Biczym po zadku! - tak wo³ano, gdy na wozie konnym usiad³y bez pozwolenia dzieci, ¿eby siê "karn±æ"
bifyj - kredens
bigel, bigiel - wieszak na ubrania
biglonzko, biglo³zko - ¿elazko
biglowaæ - prasowaæ
biglynbret - deska do prasowania
biksa, bikska - puszka, konserwa * "Na wieczerzo ³otworz tam jako biksa ze ¶ledziami!"
binda - banda¿
binder - krawat
bio³ko, bio³tko, bio³ko - bia³ko z jajka
bio³y - bia³y
biydaszyby - podobne do studni dziury w ziemi, do wydobywania wegla "po amatorsku" z niskich pok³adów, by³o karalne
biza - kant w spodniach
blacha - p³yta kuchenna, wierzch pieca wêglowego, na którym stawia siê garnki podczas gotowania
blachowy, blaszanny - blaszany
blaszok - co¶ z blachy, np. pomieszczenie sklepowe o blaszanych ¶cianach
blank - zupe³nie * "Ty¶ chyba blank ogup!"
blaza - odcisk, pêcherz, np. na rêce od roboty lub na nogach po d³ugiej wêdrówce
blindar - ¶lepa kliszka
blizablajfer - piorunochron
blukaæ, blakaæ - gadaæ bzdury
blyndowaæ - o¶lepiaæ
blomwaza - wazon
b³oznowaæ - ¿artowaæ
b³ozny - ¿arty, b³aznowanie * np. robiæ kgo¶ za b³ozna (¿artowaæ z kogo¶)
bocoñ, bocóñ, boczoñ - bocian
bodnonæ - uk³uæ
bojtlik, bojtliczek - torebka
bok, boki - zas³ona
bolawy - bol±cy
boli³oczka - kwiatki jaskry
bolok - miejsce bol±ce, siniak, wrzód
bombon - cukierek
bonclok - garnek, garnek gliniany
bonkawa - kawa, kawa naturalna
bonty - kolory
borajstwo - biedaczek, kto¶ komu siê wspó³czuje * "Borajstwo, pizno³e¶ sie w gowa?"
borok - nieborak, a. oferma
Bo¿e pomogej! - Bo¿e pomagaj! * To pozdrowienie dla napotkanego przy pracy, odpowiada³o siê: "Dej Panie Bo¿e!"
bo¿o krowka - biedronka
bracik - brat
brateringi - ¶ledzie opiekane
bratkartofle - sma¿one kartofle
bratru³a, ru³a - piekarnik
brauza - oran¿ada, napój musuj±cy w butelce lub w proszku do rozcieñczenia
brecha - ³om
brele, bryle - okulary
brelok, brelaty - okularnik, nosz±cy okulary
breweryjo - awantura
briftasza - portfel
bronociæ - rumieniæ siê, zmieniæ kolor przy pieczeniu * "Wejrzij do pieca czy sie ju¿ tyn ko³ocz po leku bronoci"
bronok - kto¶ br±zowy, "br±zowy koñ"
bronotny - br±zowy
brusek - szlifierka, kamieñ do ostrzenia no¿y, kosy...
brusiæ - ostrzyæ, szlifowæ
brutfanka - garnek do pieczenia miêsa
bryja - gêsty kompot z gruszek, a. wigijna moczka
brynol - denaturat, a. alkoholik
brzidok - kto¶ nie³adny, niesympatyczny
brzim, brzym - modrzew
bubikopf - kok
buczeæ - gderaæ, marudziæ
buda - szko³a, a. bramka na boisku, a. kram, stoisko na targu lub na odpu¶cie
budziorz - bramkarz, a.sprzedawca w budzie
buks - ma³y draæ, sympatyczny urwis
buliæ - burzyæ, niszczyæ, a. p³aciæ
bulkaæ - bulgotaæ, a. mówiæ za du¿o lub niewyra¼nie
bulknonæ co¶ - paln±æ g³upstwo, odburkn±æ
bulknonæ sie - utopiæ siê, topiæ siê
bu³a - guz, opuchlizna
butlowaæ - ha³asowaæ
byæ w doma - zrozumieæ
byfyj, bifyj - kredens
bymbyn - bêben, a. ch³opczyk
byrkaæ - odbijaæ po jedzeniu
byrna - ¿arówka
byszta - szczotka
bysztek - sztuæce
CZY WIESZ, ¯E:
Spotykaj±c cz³owieka przy pracy mówi siê - "Bo¿e pomogej"! za¶ on odpowiada - "Dej Panie Bo¿e!".


C, Æ
cangi - obcêgi
canpasta - pasta do zêbów
capn±æ - z³apaæ
cedzitko - sitko
cera - córka * "Waszij cerze to ju¿ cheba ³ozimno¶cie?"
cerziczka - córeczka
cesta - droga
chachnyæ sie - pomyliæ siê, uderzyæ siê * "Alech sie chachno³!"
chacharstwo - ³obuzeria, drañstwo
chachor - ³obuz
chacka - chusta do noszenia dziecka, noside³ko (matka lub babcia przyw±zywa³a chust± dziecko do siebie) * "Dej synka, wezna go do chacki!"
chaderlok, szmaciorz - skupuj±cy stare szmaty, butelki, z³om (w zamian dawa³ pieni±dze, cukierki, garnki...)
chadra - szmata
cham - sk±piec
chamiæ sie - sk±piæ
chamliwy - sk±py
chamster - chomik
charbo³y - stare buty
chark - "ciê¿ka" ¶lina
charkaæ, chorkaæ - ciê¿ko spluwaæ * "Charkosz jak stary chop!"
charlaæ, chyrlaæ - kaszleæ * "Ty yno chyrlosz a churlosz, czamu sie niy lyczysz?"
charnonæ - ugry¼æ
chasie - popió³
chasiok - ¶mietnik
chawerfloki - p³atki owsiane
chazuka, hazuczka - koszulka, sukieneczka dla dziecka
chichraæ - ¶miaæ siê
chichry - ¶miechy
Chimek -Joachim
chlasnonæ - uderzyæ * "Chlast go w pysk!"
chlyw - chlew
ch³abinka - patyczek, ga³±zka, prêcik
chodziæ po fechcie - ¿ebraæ
chop - m±¿, mê¿czyzna
chopionka - kobieta ubrana po ch³opsku, w ¶l±skim stroju ludowym (ch³opskim)
Chowcie sie! - b±d¼cie zdrowi, do widzenia
chrobok - robak
chuderlok - nieborak, biedactwo
chyb³o - zabrak³o
chyciæ - wzi±æ, z³apaæ, rozpocz±æ * "Chytomy sie za ta robota!"
chyrczeæ - chrapaæ
chyrtoñ - gard³o, prze³yk, krtañ
ciaciany - ³adny
ciamble - wróble
ciaplyta, ciapulyta - b³oto
ciarach - brudas
cicik - co¶ puszystego, miêkki k³êbuszek czego¶ np. mlecz-dmuchawiec
ciciu¶ - kotek, zdrobniale o kim¶
cielepa - gapa, nieudacznik
ciepaæ - rzucaæ * "Ciepnij bala!"
ciepaæ sie - podskakiwaæ, buntowaæ siê, nie zgadzaæ siê * "Co sie ciepiesz smarkoczu!"
ciepaæ - rzucaæ
cig, cig, ciga... - wo³anie na kozê
Cila, Cyja - Cecylia
cilip - wróbel, a. jaki¶ ptak
cima, æma - ciemno
ciompa - katar, wycieki z nosa
ciompel - wróbel
ciong - odejd¼ st±d, id¼ ju¿
ciongnie - wieje * "Zawiyrej te d¼wiyrza bo ciongnie po nogach!"
cioraæ sie - brudziæ siê
ciotka - ciocia
cip, cip, cip... - wo³anie na kury
cipa, cipka, cipeczka - kura, kurka
ci¶! - id¼!
ci¶æ co¶ - cisn±æ, pchaæ np. wózek z wêglem
ci¶æ kaj - i¶æ gdzie¶ * "Kaj ci¶niesz, do roboty?"
ciuæmok - niedorajda
ciul, ciulik - "siusiok", a. dureñ, oferma (wulgarnie)
ciulnonæ siê - uderzyæ siê, pomyliæ siê
ciupaæ - r±baæ * "Uciupej tam drzewa bo chca ³ogiyñ s³o¿yæ!"
ciupnyæ siê - zamieniæ siê * "Ciupnyæ sie brifmarkami!"
ciyngiym - za jednym razem, ci±gle
ckliwiæ sie - têskniæ
cmyntorz, smyntorz - cmentarz
cni mi sie - têskni mi siê
coby - ¿eby
colsztok - miara (do sk³adania)
co³ki - ca³y, ca³kowity, zupe³ny * "Co³ki dziyñ yno robota a robota!"
cosik - co¶
cornuch - brudas
cuda krowskie! - co to za dziwad³o! * "Co ty¿ za cuda krowskie w tym szynku pokazujom, ¿e wszystkie chopy dycki tam ³a¿om?"
cudowaæ - wydziwiaæ
cufal - przypadek
cufalym - przez przypadek
cug - poci±g, a. przeci±g, ci±g w kominie * "Niy ma dzisioj cugu i sie w piecu niy poli"
cwaja, cwajka - dwója (dawniej najgorsza ocena w szkole)
cwek - pinezka
cwerg - krasnoludek, co¶ ma³ego
cwibak - sucharki
cwinga - klamra
cwist - we³na, przêdza, w³óczka do cerowania * "S³abe to jak cwist!"
cwiter, cwiterek - sweter
cycek, cycki - pier¶, piersi
cyckaæ - ssaæ, mieæ w ustach cukierka * "Co tam w gymbie cyckosz, szkloka?"
cycyhalter - biustonosz
cyferblat - tarcza zegarowa, a. twarz
cyganiæ - k³amaæ * "Niy cygoñ, godej prowda!"
cygañstwo - k³amstwo
cygarety - papierosy
cygon - k³amczuch, Cygan
cyja - akordeon
cysorz - cesarz
czakaæ - czekaæ
czamu, czymu - dlaczego
czechmon - diabe³, czart
czelodka - grupa kolegów
czeski, ceski - 10 groszy
cze¶nia - czere¶nia
czopka, copka - czapka
czorne kluski - "kluski ¶l±skie" zwane te¿ "tartymi"
czorny, corny - czarny, brudny * "Ty pieroñski czorny dioble!"
czosaæ - czesaæ
czwortek, szczwortek, sztwortek - czwartek
czynsto - czêsto
æma, cmok - ciemno, ciemno¶æ * "Mia³ach strach i¶æ po æmoku!"
æmi sie - zmierzcha
æmiyl - oferma
æwieræ - kwadrans * "Je æwieræ na jedno!" (godz. 12.15)
æwiertka - æwiartka czego¶
æwikel, æwikla - buraki pastewne, czerwone, rzepa
æwok - oferma
CZY WIESZ, ¯E:
cwerg - krasnoludek, kto¶ ma³y, co¶ ma³ego. Gipsowe lub drewniane cwergi stawia siê do ogródka jako ozdobê.


D
daæ dzióba, daæ dzióbka - poca³owaæ
daæ kusku - poca³owaæ
daæ pozdrowiæ - "Ciotka wos da³a pozdrowiæ"
daæ pozor - uwa¿aæ
da³erwele - loki po trwa³ej ondulacji
damboki, dymboki - g³êboki
damulka - strojnisia
danga, dynga - têcza
darymnie - daremnie
darymny futer - nie potrzebnie, na pró¿no, kto¶ daremny
deka, deczka - koc, narzuta, a. sufit
dekel, dekiel - wieko, pokrywa, a. rozum * "Co¶ ci piz³o na dekel!" (zwariowa³e¶)
deklik - wieczko, pokrywka
dekowaæ - zakrywaæ co¶, chowaæ siê, kryæ, a. robiæ dach
delówka, dylówka - pod³oga
diasek - diabe³ * "Do diaska!"
dinks - takie co¶, s³owo joker, zastêpuje wiele rzeczowników * "W maszynie zepsu³ mi sie taki dinks"
diobo³ - diabe³
diosecki - diabelski
diosek, diosi - diabe³, diabli
do kupy - wspólnie, razem
do siela - do tereaz
dochtor - doktor, lekarz
dociepnyæ - dorzuciæ * "Dociepnij wonglo do pieca!"
dociyrny - dociekliwy * "Niy byæ taki dociyrny!"
doczkej - poczekaj, uwa¿aj sobie, zaraz ci poka¿ê * "Doczkej, doczkej, zaro cie chyca!"
do³za - gniazdko elektryczne
dombek - chryzantema
Dorka - Dorota
dorta - tort
dowaæ - dawaæ * "Niy dowej psu wosztu!"
dowaæ pozor - uwa¿aæ, polnowaæ siê * "Dej sie pozor na tego synka!"
drabiniok - drabiniasty wóz
drach - latawiec
drajfus - szewskie kopyto
dran - moja kolej * "Teroski jo przida dran!"
drap, drapko - szybko
drobnioki - drobniaki
dro¼niæ sie - napastowaæ, denerwowaæ * "Niy dro¼nij sie z moim psym!"
drynda - stary pojazd
drzistaæ - puszczaæ b±ki, a. przewracaæ siê
drzizga - drzazga
dubel - narzuta mêska
dudlik - kok
du dom - do domu * "Ida du dom!"
dugi, dugszy - d³ugi, d³u¿szy
duldaæ - piæ * "Wyduldo³e¶ co³ko flaszka?"
durch - ci±gle
durchfal - rozwolnienie
durknefel - zatrzask
dycki - zawsze
dyæ - przecie¿, w³a¶nie
dylówka - pod³oga
dzbonek, dzboneczek - dzbanek, dzbanuszek
dzia³aæ - robiæ mas³o
dziecka - dzieci * "Co te dziecka tak niyskoro idom spaæ?"
Dzieciontko - podarunek pod choinkê
dziedzina - wie¶, osada, w³±sne gospodarstwo
dziepiyro, dziepro - dopiero
dzier¿eæ — trzymaæ
dzio³cha - dziewczyna
dzio³szka - dziewczynka
dzióbek, dzióbeczek - poca³unek * "Dej dzióbka!"
dzisio, dzisioj - dzisiaj
dzisiok - dzisiaj
dziubnonæ - skosztowaæ, dziubn±æ
dziwaæ, dziwowaæ sie - patrzeæ, zachwycaæ siê * "Dziwej sie yno!"
dziwoczyæ - wariowaæ, a. poganiaæ, popêdzaæ
dziwoki - dziwny, a. dziki
dziycia - dziecko, dzidziu¶
dziyndzio³, dziendzio³ - dziêcio³
dziynnie - codziennie
d¼wiyrza, d¼wiyrze - drzwi * "Klupnij we d¼wiyrza!"
CZY WIESZ, ¯E:
"Dudlik" zwany te¿ "neclikiym", to kok, dawniej jedyny sposób spinania w³osów u ¶l±skich kobiet.
"Dorta" czyli "tort", podstawowe ciasto na gyburstag czyli urodziny.


E
Ecik - Edek, Edzio
elefant - s³oñ
elektrykorz - elektryk
elemyntorz - elementarz
eli, e¼li, je¼li - czy, albo, o ile, je¿eli
eliby - gdyby, je¶liby
elwer - bezrobotny, a. rzut karny (pi³ka no¿na)
erlyjz - zamawiam, zaklepywanka podczas zabawy
erbnyæ - dostaæ co¶, zrozumieæ co¶, odziedziczyæ
Erna - Ernestyna
erplich - spadek, co¶ po kim¶ * erplich po ciotce
eszcze - jeszcze
Ewangelio - Ewangelia



Ju¿ wkrórce pojawi siê tu dalsza czê¶æ s³ownika! Zapraszamy!


Myslowiczanie.pl - Mys³owicki Portal Mieszkañców____________________________________________________________________________________________________Mys³owice, Myslowice, mys³owicki, mys³owickie, mys³owickich, mys³owickim, mys³owickiemu, mys³owickiej, myslowicki, myslowickie, myslowickich, myslowickim, myslowickiemu, myslowickiej, Mys³aw, Myslowitz, Myslovitz, Off Festival, Off Festiwal
Jest ,
 ¯YWE  MIASTO!
Informacje o Mys³owicach
Aktualno¶ci mys³owickie
Interwencje, problemy
Artyku³y o Mys³owicach
Poznaj zabytki Mys³owic!
Wyjd¼ na spacer!
Fotografie Mys³owic
 WYDARZENIA
Zapowiedzi wydarzeñ
Sprawozdania z wydarzeñ
Kalendarz wydarzeñ
Uroczysto¶ci pañstwowe
Akcje spo³eczne
¦wiêta religijne
Nabo¿eñstwa wg parafii
 BAZA  ADRESÓW
Urz±d Miasta
Ró¿ne urzêdy i instytucje
Pomoc medyczna
Edukacja
Rozrywka i rekreacja
Gastronomia i noclegi
Sklepy wg rodzaju
Ogólny katalog firm
 KOMUNIKACJA
PKP - poci±gi pasa¿erskie
PKS -autob.dalekobie¿ne
KZK GOP itp. - autobusy
T¦ - tramwaje
TAXI, busy, autostop
Parkingi, paliwa, pomoc
Dojazd - opis, plan miasta
 HISTORIA
Kilka s³ów o przesz³o¶ci
Kalendarz wydarzeñ
Wspomnienia
Stare zdjêcia
Stare pocztówki
Stare mapy
 KATALOG  STRON
 SWOBODNIE
 ¦L¡SK


do góry  
Myslowiczanie.pl - Mys³owicki Portal Mieszkañców____________________________________________________________________________________________________Mys³owice, Myslowice, mys³owicki, mys³owickie, mys³owickich, mys³owickim, mys³owickiemu, mys³owickiej, myslowicki, myslowickie, myslowickich, myslowickim, myslowickiemu, myslowickiej, Mys³aw, Myslowitz, Myslovitz, Off Festival, Off Festiwal
  Mys³owicki Portal Mieszkañców © by Mys³owice Celniej 04-12, powered by Quick.Cms o portalu   wspó³praca   serwer   WWW   reklama  
       START       ¯YWE  MIASTO       WYDARZENIA       ADRESY       KOMUNIKACJA       HISTORIA       KATALOG  STRON       SWOBODNIE