Plan Mys³owic A. Lorenza z 1590 r. (arch. m-ce.pl)
Mamy przed sob± orientowany ze wschodu na zachód, naprawdê piêkny, szczegó³owo wykre¶lony i bardzo stary, bo z 1590 roku plan miejski ¶cis³ych Mys³owic, czyli bez obszarów wchodz±cych obecnie w sk³ad miasta. Nie ma co ukrywaæ - Mys³owice nie by³y imponuj±cym miastem. Niby mia³y dwa ko¶cio³y, szko³ê, browar, rynek i jaki¶ zamek, ale by³y miastem raczej "kameralnym", albo nazywaj±c po imieniu dobrze zaopatrzon±, lekko przero¶niêt± wiosk±. Zamek jest to tylko wiêkszy dom, a ulica Wa³owa nie le¿y przy ¿adnym murze obronnym, bo takiego Mys³owice nigdy nie mia³y. Wybudowany niedawno przy rekonstrukcji Kaplicy Jarlików (obecnie ¶w. Jana Chrzciciela) pseudo-bastion przy ulicy Krakowskiej nie zmyli nawet przejezdnych.
Jednak je¶li uznaæ ówczesne Mys³owice za wie¶, to trzeba dla porz±dku przyznaæ, ¿e by³a ona niezwykle postêpowa. W czasach kiedy nie my¶la³o siê nawet korkach drogowych, bezkolizyjnych skrzy¿owaniach i strefach wy³±czno¶ci w komunikacji dla poszczególnych uczestników ruchu drogowego, w Mys³owicach istnia³y ju¿, jak dowodzi niniejsza mapa, rewolucyjne rozwi±zania! Trzeba bowiem wiedzieæ, ¿e tak jak obecnie kierowcy samochodów maj± drogi, ludzie maj± chodniki, a rowerzy¶ci ¶cie¿ki rowerowe, tak kiedy¶ krowy mia³y skotnice. Skotnica jest to w³a¶nie miejsce gdzie pêdzono byd³o z jednego miejsca w drugie, a ustanowiano takie drogi po to, by biegaj±ce tam i z powrotem krowy nie tratowa³y komu¶ pola. W Mys³owicach znana jest d³uga i stara, ponoæ pierwsza w okolicy asfaltowana ulica o nazwie Wielka Skotnica - na mapie mo¿na ³atwo zauwa¿yæ sk±d pochodzi ta nazwa - têdy w³a¶nie od ko¶ció³ka p.w. ¦w. Krzy¿a bieg³a "krowia droga". Obecnie na tej ulicy krowy nie widziano od dziesiêcioleci i z pewno¶ci± jest to lepiej dla niej, bo krowa na skotnicy oznacza³a najczê¶ciej ta sam± krowê w nieodleg³ej przysz³o¶ci w rze¼ni. Na mapie mo¿na te¿ zobaczyæ o wiele wiêksz± skotnicê po³o¿on± w kierunku na most na Przemszy w miejscu dzisiejszej ulicy Miko³owskiej i czê¶ci ulicy Szymanowskiego, czego ¶lady widaæ do tej pory - obie te ulice, chocia¿ oddzielone s± obecnie szerokim torowiskiem le¿± prawie w jednej linii skierowanej w³a¶nie do mostu na rzece.
Warto jest przyjrzeæ siê na mapie nazwom i ukszta³towaniu terenu. Jak widaæ ulica Bytomska ma swoj± nazwê od wieków i ¶mia³o mo¿emy j± nazwaæ najstarsza mys³owick± ulic±. Nazwê zmieni³a natomiast (i to nie raz) obecna ulica Grunwaldzka, która na mapie nosi nazwê O¶wiêcimskiej, a to z tego prostego powodu, ¿e tak jak ulica Bytomska prowadzi³a do Bytomia, tak O¶wiêcimska do O¶wiêcimia. Gdy wiele lat pó¼niej powsta³o w Mys³owicach torowisko ulica ta zosta³a przerwana i prowadzi³a do O¶wiêcimia jedynie przez grzeczno¶æ, dlatego zmieniono jej nazwê. Skarpa wzniesienia na którym sta³ zamek do dzisiaj ca³kowicie zachowa³a swój kszta³t, a na wzniesieniu znajduje siê obecnie Park Zamkowy. Jak widaæ na mapie, kiedy¶ wychodz±c z zamku mo¿na by³o ze skarpy zobaczyæ wielk± p³asko¶æ rozlanych wód du¿ego stawu. I dzisiaj mo¿na stan±æ na skarpie i zobaczyæ t± p³asko¶æ - bardzo p³askie boisko pi³karskie. Inn± przestrzenn± ciekawostk± na mapie jest potok p³yn±cy przy probostwie ko¶cio³a parafialnego. Jeszcze dzisiaj mo¿na ³atwo znale¼æ po nim ¶lad, poniewa¿ têdy w³a¶nie, wzd³u¿ zachowanej skarpy prowadzi fali¶cie ¶cie¿ka - od przystanku tramwajowego na ulicy Staroko¶cielnej przez ulicê Grunwaldzk±, ty³ami Miejskiego Centrum Kultury, a¿ na ulicê Kacz± i do Czarnej Przemszy. Mo¿na równie¿ zobaczyæ w którym miejscu na ulicy Grunwaldzkiej by³ most nad potokiem, poniewa¿ podczas niedawnej odnowy ulicy zaznaczono to miejsce innym rodzajem kostki brukowej. Nie ma co siê chyba spieraæ, czy jest to ¶lad dawnego mostku czy Bramy Krakowskiej, która te¿ by³a w tym rejonie (bli¿ej Rynku - zaznaczona kresk± i liter± "b"), bo b±d¼my szczerzy, Mys³owice nie mia³y okalaj±cych je murów, a drewniane p³oty, wiêc po co by³oby budowaæ murowan± bramê - zreszt± bramê t±, drewnian± i lich± widaæ wyra¼nie na mapie z 1636 roku. Oj, warto jest spacerowaæ po mys³owickim Starym Mie¶cie, bo co rusz mo¿na trafiæ w spor± ciekawostkê z odleg³ej przesz³o¶ci.
Plan Mys³owic A. Lorenza z 1590 r. (arch. m-ce.pl)
