Wie¿a Bismarcka w Mys³owicach Felieton historyczny: Dariusz Falecki
Od czasów najdawniejszych cz³owiek budowa³ wie¿e. Wie¿a by³a czêsto odbiciem ludzkich pragnieñ i d±¿eñ, s³owem uciele¶nieniem tego, czego z powierzchni ziemi dostrzec nie by³o sposób. Czynnikiem wpisuj±cym wie¿e na sta³e w poczet ludzkiej egzystencji, sta³a siê jej funkcja obronna. Prawie ka¿de wa¿niejsze miasto budowa³o systemy fortyfikacyjne, czego nieodzownym elementem by³a wie¿a. Wie¿e ukrywa³y jeszcze jeden wa¿ny aspekt ludzkiej egzystencji; otó¿ oddziela³y od siebie kochanków i tym samym wie¿a stawa³a siê symbolem roz³±ki, niedostêpno¶ci i têsknoty.
Pierwsz± wie¿±, która wpisa³a siê na sta³e w kanony ludzkich dziejów by³a biblijna wie¿a Babel, symbolizuj±ca o dwieczne pragnienie ludzi do odgadniêcia boskich tajemnic. Z kronikarskiego obowi±zku odnotowaæ nale¿y s³awn± krzyw± wie¿ê w Pizie i tê nam bli¿sz± - Mysi± wie¿ê nad jeziorem Gop³o, gdzie myszy mia³y zje¶æ króla zdrajcê Popiela. W miejscowo¶ciach s±siaduj±cych z naszym miastem równie¿ sta³y wie¿e, które z wielu powodów pozosta³y do dzi¶ s³awne, by wymieniæ choæby katowick± wie¿ê spadochronow±. Górny ¦l±sk w odró¿nieniu do Zag³êbia D±browskiego i zachodniej Ma³opolski bogatszy by³ w stoj±ce tu wie¿e. Powstaj±cy na pocz±tku XIX wieku przemys³ wymusza³ stawianie wie¿, czasem nawet co kilkaset metrów od siebie. Wie¿e te spe³nia³y funkcje typowo przemys³owe. Ponadto nad tutejsz± okolic± górowa³y czêsto stawiane wie¿e ci¶nieñ. Charakterystyczne s± tu dwie bli¼niaczo do siebie podobne: wie¿a ci¶nieñ Huty Uthemann, i bli¼niaczo do niej podobna, która stoi zapomniana w szopienickich Borkach. Obie zaprojektowane zosta³y przez biuro projektowe architektów Jerzego i Emila Zillmannów z Charlottenburga ko³o Berlina, znanych wówczasbudowniczych, którzy zaprojektowali równie¿ s³ynne osiedle na pobliskim Giszowcu. Budowle te niewiele ró¿ni± siê od siebie tak wygl±dem, jak i funkcj±, któr± pe³ni³y.
Nim omówimy t± nas interesuj±c±, wspomnieæ trzeba równie¿ o mys³owickiej wie¿y ci¶nieñ, stoj±cej do dzi¶ przy ulicy O¶wiêcimskiej. W niej mie¶ci siê kultowy, jak mawia m³odzie¿ pub "Mc Broda". Budowla ta nie by³a jednak tak charakterystyczna, jak wy¿ej wspomniane, zbudowana z czerwonej ceg³y nigdy nie wyró¿nia³a siê na tle reprezentacyjnych budowli w ¶ródmie¶ciu. Gdyby nie jej wspó³czesna funkcja, podzieli³aby losy budynków z ni± s±siaduj±cych, które niszczej± nikomu niepotrzebne. Omawiana (...) mys³owicka wie¿a Bismarcka spe³nia³a funkcje typowo reprezentacyjn±, bêd±c jednocze¶nie ¶wietnym punktem widokowym na ca³± okolicê. Na prezentowanej ilustracji widoczna na pierwszym planie wie¿a i ca³y kompleks Trójk±ta. Widok nie jest zdjêciem lecz rysunkiem, wiernie oddaj±cym faktyczny wygl±d ca³ego kompleksu. Z tego wzglêdu pocztówka ta by³a bardzo popularna w¶ród wysy³aj±cych pozdrowienia z Mys³owic. Karta wydana zosta³a we Wroc³awiu przez Bruno Scholza, tu¿ przed wybuchem I wojny ¶wiatowej.
Na ca³ym ¶wiecie wybudowano ³±cznie 238 wie¿, z czego 170 zachowa³o siê do dzisiaj. Najwiêcej z nich wybudowano w Niemczech, istnia³y jeszcze wie¿e w Austrii, Chile, Tanzanii i Kamerunie! Ogó³em planowano wybudowaæ 410 wie¿, z czego zrealizowano 238 p rojektów. Na terenach dawnych Prus, które po 1945 roku znalaz³y siê w pañstwie polskim wybudowano 40 wie¿, z czego zachowa³o siê tylko 17. Wiêkszo¶æ z nich (jak choæby nasza mys³owicka wie¿a) zosta³a rozebrana z powodów ideologicznych. Na terenie ¦l±ska sta³o 12 budowli w nastêpuj±cych mjejscowo¶ciach: Staniszów, G³ogów, Bogószów, Zielona Góra, Katowice, Mys³owice, Janówek, Racibórz, Dzier¿oniów, ¯agañ, G³ucho³azy, Sobótka - w zaznaczonych kursyw± miastach wie¿e zachowa³y siê do dzisiaj.
Inicjatorem budowania wie¿ Bismarcka by³ pruski Zwi±zek Studentów. Z inicjatywy tej organizacji rozpisano konkurs dla architektów, w celu wybrania najlepszego projektu. Jak informowa³o s³owo wstêpne konkursu, projekt ten mia³ byæ form± i wygl±dem podobnym do osobowo¶ci Bismarcka, a zatem prosty masywny i budz±cy respekt. Jury konkursu zebra³o siê 21 i 22 kwietnia 1899 roku w Eisenach, nagradzaj±c 10 projektów, z 317 nades³anych. Zwyciêzc± zosta³ m³ody architekt Wilhelm Kreis z Drezna, który prace swoj± zatytu³owa³ "Zmierzch Bogów". Zwyciêzcy powierzono równie¿ prawo do zwierzchnictwa nad ostatecznym kszta³tem budowanych wie¿. Weryfikuj±cy i oceniaj±cy projekty nakazali m³odemu architektowi, by materia³ na budowê pomników by³ odporny na dzia³anie zjawisk atmosferycznych. Ze wszystkich wybudowanych wie¿ Bismarcka, 47 ¶ci¶le wzorowa³o siê na pierwotnym projekcie, pozosta³e odbiega³y nieco od za³o¿enia zwyciêzcy. Miejscowi architekci odbiegali od orygina³u, w ten sposób powsta³y wie¿e o ró¿nej formie, budowano równie¿ wie¿e drewniane i metalowe. Kreis nale¿a³ do m³odego i obiecuj±cego grona architektów niemieckich, by³ potem wyk³adowc± sztuki w Dre¼nieñskiej Akademii Sztuk Piêknych, zas³yn±³ równie¿ z wybudowania pierwszego w Niemczech wie¿owca, który stan±³ w Düsseldorfie. Chocia¿ tworzy³ w dobie panuj±cej w sztuce secesji, postrzegany by³ jako twórca architektury monumentalnej. Nadmieniæ nale¿y, ¿e mys³owicka wie¿a zbli¿ona by³a niemal idealnie do pierwotnego projektu. Z wielu innych ogl±danych przeze mnie wie¿ Bismarcka, mys³owicka wyró¿nia³a siê ¶wietn± kompozycj± i ogólnym wywa¿eniem. W wydawnictwach które opisuj± charakterystykê wie¿ Bismarcka, nasza wie¿a umieszczana jest jako wzór i przyk³ad. Dodatkowo u sytuowanie wie¿y by³o bardzo malownicze, co nie zawsze by³o regu³± w wypadku innych budowli. Prezentowana pocztówka pochodzi z r . 1900 i prezentuje mys³owick± wie¿e z najbli¿szej perspektywy. Obok widoku zamieszczono wizerunki Bismarcka i panuj±cego wówczas cesarza Wilhelma.
Rozpoczêcie pierwszych robót budowlanych przy mys³owickiej wie¿y Bismarcka przypada na lata 1903-4. Uroczystego ods³oniêcia dokonano w roku 1907. W czasie gdy budowano wie¿e Bismarcka, wzgórze S³upeckie by³o zupe³nie niczym nie poro¶niête, dawa³o to lepsz± perspektywê widoku wie¿y od podnó¿a i tym samym eksponowa³o budowlê na pierwszym planie. Ta monumentalna budowla nosi³a znamiona typowo pruskiego budownictwa reprezentacyjnego. Wie¿a spoczywa³a na masywnej trzystopniowej podstawie, do wej¶cia prowadzi³y schody, nad którymi widnia³a p³askorze¼ba or³a pruskiego. W ¶rodku wie¿y znajdowa³o siê odlane z br±zu popiersie Bismarcka, nastêpnie schodami wewnêtrznymi dochodzi³o siê na szczyt wie¿y, bêd±cy zarazem tarasem widokowym.
Charakterystyczn± cech± ka¿dej wie¿y by³a misa ogniowa zamocowana na jej szczycie. S³u¿y³a ona do o¶wietlenia wie¿y. Mys³owicka wie¿a posiada³a równie¿ tak± misê, umieszczon± symetrycznie po ¶rodku tarasu widokowego. ¦rednica takich mis wynosi³a przeciêtnie 2 metry. Do rozpalania ognia stosowano drewniany styl, nas±czony naft± z dodatkiem smo³y. W celu wyeliminowania drobnych potkniêæ, przeprowadzano dzieñ wcze¶niej próby ogniowe stosuj±c przy poszczególnych wie¿ach w³asne receptury, zawieraj±ce ropê, olej, benzynê, gaz, naftê oraz wiele innych sk³adników. Ogieñ rozpalano na wszystkich wie¿ach o ustalonych wcze¶niej dniach. By³y to nastêpuj±ce daty: 1 kwietnia - urodziny Bismarcka, 21 lub 24 czerwca - przesilenie letnie, 30 lipca - ¶mieræ kanclerza. Imponuj±cy musia³ byæ widok w ten sposób prezentuj±cej siê wie¿y. Obecnie nie rozpala siê ognia na wie¿ach jeszcze istniej±cych. Nie odnalaz³em jednak dokumentacji potwierdzaj±cej rozpalanie ognia na naszej wie¿y przy wy¿ej wymienionych datach. Przypuszczaæ mo¿na jedynie, ¿e zapewne kilka razy rozb³ysn±³ ogieñ na wie¿y w naszym mie¶cie.
Wracaj±c do tarasu widokowego na szczycie wie¿y, nale¿y opisaæ pole widoku z tego w³a¶nie miejsca; i tak patrz±c w kierunku linii Sosnowiec-Bêdzin, na pewno widaæ by³o górê Grodziec z ko¶ció³kiem ¶w. Doroty, widoczny musia³ byæ równie¿ neogotycki ko¶ció³ w Czeladzi. Patrz±c dalej na pó³nocny wschód widaæ by³o tereny Zagórza i bli¿ej Sosnowca. Dalej roztacza³y siê równiny w okolicach dzisiejszych wschodnich dzielnic D±browy Górniczej. Kolejnym punktem by³y s³abo jeszcze zasiedlone dzielnice zachodniego Jaworzna. Przesuwaj±c swój wzrok dalej na wschód prawdopodobnie widaæ by³o Kraków - tak przynajmniej informuj± przekazy ustne. Dalej w kierunku po³udnia, na pierwszym planie wyra¼nie widoczna by³a góra Grodzisko w podjaworznickiej Byczynie. Patrz±c dalej na po³udnie, widoczny by³ z ca³± pewno¶ci± masyw Beskidu ¦l±skiego. Kilka dni w roku przy idealnej przejrzysto¶ci powietrza widoczne musia³y byæ szczyty Tatr. Zamieszczona ilustracja prezentuje widok z wie¿y na Niwkê. Karta wydana zosta³a w r. 1914 we Wroc³awiu. Fotografowanie widoków okolicy ze szczytu wie¿y nie by³o powszechne, o wiele czêstszym motywem by³y ujêcia wie¿y z dolnej perspektywy.
Wybór miejsca pod budowê wie¿y Bismarcka nie by³ przypadkowy. Wybrano teren bêd±cy na owe czasy u szczytu s³awy - Trójk±t Trzech Cesarzy, punkt zetkniêcia siê trzech europejskich potêg: Prus, Rosji i Austro-Wêgier. Ponadto wie¿a stanê³a na wzniesieniu zwanym Gór± S³upeck±, o wysoko¶ci 282 metrów n.p.m. Usytuowanie na kopulastym wzniesieniu doda³o budowli powagi. Mys³owicka wie¿a Bismarcka nale¿a³a do najdro¿szych. Ogólny koszt budowy wyniós³ ponad 70 tys. ówczesnych marek, co da³o jej 10 pozycjê w rankingu wszystkich wie¿ na ¶wiecie. Najdro¿sz± by³a wie¿a ze Szczecina, która kosztowa³a 200 tys. marek. Pod wzglêdem wysoko¶ci mys³owicka wie¿a klasyfikowa³a siê w drugiej dziesi±tce (20m). Wykonanie robót budowlanych zlecono A. Krawczykowi, mistrzowi budowlanemu z Mys³owic. Jako materia³ pos³u¿y³ strzegomski granit, który transportowano na miejsce kolej±. Kamieñ wêgielny po³o¿ono pod wie¿ê 5 sierpnia 1907 roku, a uroczyste otwarcie nast±pi³o 20 pa¼dziernika. Mys³owick± wie¿ê Bismarcka wybudowano z inicjatywy w³adz powiatu katowickiego. Postawiono j± kilka lat po ods³oniêciu katowickiej wie¿y Bismarcka, która sta³a w parku Ko¶ciuszki w miejscu, gdzie dzi¶ stoi zabytkowy drewniany ko¶ció³ek.
Kolejnym argumentem przemawiaj±cym za lokalizacj± wie¿y w³a¶nie w Mys³owicach by³ czynnik psychologiczny. To w³a¶nie na wschodniej rubie¿y Rzeszy Niemieckiej najtrudniej przychodzi³o utrwalanie niemczyzny. Szerokie warstwy spo³eczne to wy³±cznie ludno¶æ ¶l±ska, kultywuj±ca tradycje i mowê polsk±. I taki w³a¶nie stan rzeczy utrzymywa³ siê na tutejszym terenie. Okoliczne dzielnice jak: S³upna, Brzêczkowice, Brzezinka, Morgi, Dzieækowice, Kosztowy i Krasowy zamieszkiwa³a ludno¶æ rdzennie polska, która przez 600 lat opiera³a siê z powodzeniem ¿ywio³owi niemieckiemu. Wie¿a Bismarcka postawiona na Górze S³upeckiej reklamowaæ mia³a potêgê Prus, nie tylko w¶ród niepewnej politycznie ludno¶ci ¶l±skiej, lecz jej widok dociera³ przecie¿ do dwóch pañstw granicznych - Rosji i Austrii. Nie bez znaczenia by³ fakt, ¿e miejsce lokalizacji wie¿y usytuowane by³o obok sporej atrakcji turystycznej jak± by³ "Trójk±t". W okresie najwiêkszej prosperity do Mys³owic i dalej na S³upn± ci±gnê³y rzesze turystów z najodleglejszych zak±tków Niemiec, a nierzadko Europy. Równie¿ od strony wschodniej odwiedzano "Trójk±t" i wie¿ê Bismarcka, o czym dobitnie ¶wiadcz± pocztówki wysy³ane z widokiem "Trójk±ta" z Sosnowca i Jêzora, który w owych czasach le¿a³ w granicach Austrii. Z tre¶ci kilkunastu kart wysy³anych w g³±b Polski wynika, ¿e czêstymi go¶æmi w tych rejonach by³y wycieczki szkolne. Spora ilo¶æ takich kart s³ana jest na adresy warszawskie i krakowskie.
Pierwszy patron mys³owickiej wie¿y, Otto von Bismarck, urodzi³ siê w miejscowo¶ci Schönhausen, w rodzinie szlacheckiej, która posiada³a tam maj±tek ziemski. Dla Niemców zas³u¿y³ siê zjednoczeniem kraju w 1871 roku, zostaj±c jednocze¶nie pierwszym kanclerzem. Bismarck by³ bardzo zrêcznym politykiem, potrafi±cym - dziêki sprawnie zawieranym sojuszom - zapewniæ potêgê polityczno-gospodarcz± Prus (pañstwa, w którego granicach le¿a³y Mys³owice). W ¶wiadomo¶ci katolickich ¦l±zaków osoba Bismarcka nie budzi³a sympatii, to z jego inicjatyw ustawodawczych, maj±cych na celu oddzielenie polityki pañstwa od ko¶cio³a - szczególnie katolickiego, dosz³o do tzw. “wojny kultur" (Kulturkampfu), czyli d³ugotrwa³ej walki pañstwa z ko¶cio³em katolickim, maj±cym szczególnie na ¦l±sku du¿y wp³yw na ¿ycie spo³eczeñstwa. Polityka wewnêtrzna Bismarcka przynios³a, co ciekawe, skutek odwrotny, prowadz±c do budzenia siê ¶wiadomo¶ci narodowej na uciskanych terenach.
W 1890 roku cesarz Wilhelm II usun±³ z urzêdu kanclerza, gdy¿ kult Bismarcka przyæmiewa³ osobê samego panuj±cego. Po ¶mierci kanclerza jego popularno¶æ przybra³a jednak olbrzymie rozmiary, czyni±c go patronem olbrzymiej ilo¶ci ulic, placów, szkó³ itp. Do bardziej znanych przyk³adów nale¿y fakt nadania jednej z chorzowskich hut nazwy Bismarckhütte. Nazwa huty przesz³a potem na ca³± dzielnicê (dzi¶ Chorzów Batory). Równie¿ artyku³y spo¿ywcze nosi³y jego nazwê np.: ¶ledzie Bismarcka, jab³ka, a tak¿e ogórki i cygara. Wizerunek kanclerza pojawia³ siê na znaczkach pocztowych, jego nazwiskiem nazywano tak¿e co potê¿niejsze drzewa, do dzi¶ obok miejsca, gdzie sta³a mys³owicka wie¿a, ro¶nie d±b, który mia³ za patrona Bismarcka. Na terenie Niemiec utworzono po ¶mierci kanclerza ok. 300 zwi±zków, które inicjowa³y budowê pomników, kolumn i wie¿ Bismarcka.
Dzisiejsze miejsce, na którym sta³a ongi¶ mys³owicka wie¿a, nie przypomina w niczym stanu sprzed ponad stu lat. Dlatego warto spróbowaæ opisaæ, na podstawie zachowanych materia³ów, jak wygl±da³o to miejsce w okresie swojej ¶wietno¶ci. Do wie¿y prowadzi³y dwa g³ówne deptaki: od strony Mys³owic - Promenada, i od strony S³upnej - w±ska alejka. Niewielki kawa³ek tego deptaka od strony kolei piaskowej zachowa³ siê do dzisiaj. Tym traktem pod±¿a³y rzesze turystów udaj±cych siê na wie¿ê Bismarcka. Teren wokó³ wie¿y zaczêto zagospodarowywaæ od roku 1907. Przyczyni³o siê do tego za³o¿one z pocz±tkiem XX wieku Towarzystwo Upiêkszania Miasta Mys³owic. To dziêki tej organizacji wytyczono alejki, utwardzono je i obsadzono drzewkami, równie¿ bezpo¶rednie s±siedztwo wie¿y otrzyma³o nowe oblicze. Roboty te finansowano ze sk³adek i zbiórek pieniêdzy, którymi zajmowa³a siê wspomniana organizacja. S³upna by³a niewielk± dzielnic±, która s±siadowa³a od pó³nocy z Mys³owicami i od po³udnia z Brzêczkowicami. Od zachodu przez "Las S³upecki" dochodzi³o siê na Æmok. Od wschodu oblewa³a osadê rzeka Czarna Przemsza, silnie tu meandruj±c. Na ilustracji widaæ panoramê doliny Przemszy z góruj±c± na wzgórzu S³upeckim wie¿± Bismarcka.
Okres najwiêkszej popularno¶ci wie¿y Bismarcka przypada na lata 1907-1914. Sielanka nie trwa³a jednak d³ugo. W 1914 r. wybucha wojna, a dzia³ania wojenne szczê¶liwie omijaj± Mys³owice. Prze³omowymi dla historii wie¿y by³y lata 1918-1922, to czas kolejno: Powstañ ¦l±skich, plebiscytu i wreszcie powrotu Mys³owic do Polski. W czasie powstañ wie¿ê wykorzystywano jako punkt obserwacyjny, stoczono równie¿ potyczkê, kiedy to niemiecki Grenzschutz ostrzela³ ogniem artyleryjskim powstañców strzeg±cych dogodnego punktu strategicznego, jakim by³a wie¿a.
W 1922 r. wie¿a naprawiona po uszkodzeniach, znalaz³a siê na terenie pañstwa Polskiego, z dala od granic pañstwowych. Wszystkie symbole niemieckie zostaj± usuniête. Oczywistym by³a zmiana nazwy wie¿y, pocz±tkowo na "Zwyciêstwa", potem na "Wolno¶ci", by ostatecznie nadaæ jej nowego patrona Tadeusza Ko¶ciuszkê. Przez kolejne lata budowla adoptowana zostaje do funkcji, któr± pe³ni³a wcze¶niej. Porz±dkowane s± tereny wokó³ i wie¿a znów staje siê atrakcj± turystyczn±. Wie¿ê odwiedzaj± teraz g³ównie Polacy, sporo jest m³odzie¿y szkolnej. Pocztówki wysy³ane z wizerunkiem wie¿y adresowane s± przewa¿nie w g³±b Polski, co jest dowodem na ówczesn± specyfikê zwiedzaj±cych. Na ten czas przypadaj± równie¿ obchody ¶wi±t patriotycznych, wiele uroczysto¶ci obchodzonych by³o tu¿ przy wie¿y. Przy wie¿y przyjmowani byli ró¿ni dostojnicy. Na ilustracji jest widoczna po prawej stronie wie¿a im. Tadeusza Ko¶ciuszki, nad wej¶ciem (tu s³abo widoczna) p³askorze¼ba nowego patrona. Pocztówka wydana zosta³a przez Kolejowe Towarzystwo Krajoznawcze przy D.O.K.P. w Katowicach.
Interesuj±cym jest przybli¿enie stosunku ówczesnych Mys³owiczan do wie¿y po 1922 r. Nieznane s± akty wandalizmu na lub przy wie¿y. Nale¿y mieæ na uwadze, ¿e dla wiêkszo¶ci mys³owiczan wie¿a by³a bardziej symbolem wpisanym na sta³e w krajobraz miasta, ni¿ obiektem wy³adowywania swojego szowinizmu, a od tego nauczeni ¿ycia w narodowo¶ciowej mozaice Mys³owiczanie zwykli stroniæ. W roku 1933 do w³adzy w Niemczech dochodzi Hitler i stopniowo przybiera na sile niemiecki rewizjonizm. Mys³owice nie by³y ju¿ co prawda miejscowo¶ci± przygraniczn±, lecz w mie¶cie mieszkaj± wci±¿ ludzie orientacji proniemieckiej. Istnia³a niewielka - w porównaniu do innych miast - mniejszo¶æ niemiecka. Wraz z up³ywem czasu zaostrza siê sytuacja w Niemczech, coraz g³o¶niej mówi siê tam o rewindykacji granic. W 1933 roku na polecenie wojewody Gra¿yñskiego, Rada Miasta Mys³owic podejmuje decyzjê o zburzeniu wie¿y. Likwidacjê przeprowadzano wysadzaj±c wie¿ê od ¶rodka, nastêpnie przez kilka miesiêcy rozbierano granitowe bry³y i tym samym wie¿a na zawsze przesta³a istnieæ. Po wysadzeniu wie¿y i jej ostatecznej likwidacji w roku 1933, przekazy ustne "rozrzucaj±" granitowe bry³y budowli w nastêpuj±ce miejsca: schody brzêczkowickiego ko¶cio³a, katedra w Katowicach oraz pomnik Powstañców ¦l±skich przy rondzie w Katowicach.
Do dnia dzisiejszego zachowa³y siê g³ównie pocztówki i zdjêcia przedstawiaj±ce w ró¿nych ujêciach wie¿ê i jej s±siedztwo. Na pewno istnieæ musia³y inne pami±tki przedstawiaj±ce wie¿ê. Przypuszczaæ nale¿y, ¿e do nabycia by³y: statuetki wie¿y, pami±tki porcelanowe z widokiem Trójk±ta i wie¿y. Budowlê umieszczano jako jeden z motywów na dokumentach okoliczno¶ciowych z Mys³owic. Najpopularniejsze i najbardziej rozpowszechnione by³y jednak pocztówki; trudno ustaliæ liczbê wszystkich wydanych kart z ujêciem wie¿y, lecz w przybli¿eniu szacowaæ mo¿na, ¿e na pewno by³o ich ponad 500 (wliczaj±c ujêcie Wie¿a i "Trójk±t"). Prze¶cigano siê w pomys³ach na motywy ujêæ. Mys³owiccy wydawcy mieli tu du¿e pole do popisu. Widoki wie¿y zachowa³y siê równie¿ na zdjêciach, wycieczkowicze fotografowali siê, co ciekawe, czê¶ciej przy wie¿y, ni¿ na tle Trójk±ta.
Wraz ze zburzeniem wie¿y nie koñczy siê jej historia. ¯a³owaæ mo¿na jedynie, ¿e budowla nie zachowa³a siê do dnia dzisiejszego, tym samym nie mo¿na mieæ pretensji do ówczesnych w³adz, gdy¿ nale¿y pamiêtaæ, w jakich okoliczno¶ciach przysz³o im podejmowaæ decyzjê o rozebraniu budowli. Wyobraziæ mo¿emy sobie, jak± funkcjê pe³ni³aby wie¿a dzisiaj. I tak na pewno by³aby spor± atrakcj± turystyczn± i ¶wietnym punktem widokowym. Byæ mo¿e powsta³a by obok niej ma³a gastronomia itp. Kto wie, czy dziêki obecno¶ci wie¿y teren wokó³ "Trójk±ta" by³by zadbany i zagospodarowany. Tak ka¿e przypuszczaæ logika - miejsce to ma przecie¿, jak ma³o które, dogodn± dostêpno¶æ komunikacyjn±.
Interesuj±cym mo¿e byæ fakt wspó³czesnej wiedzy mieszkañców Mys³owic na temat wie¿y. Podejrzewam, ¿e raczej nie jest ona szeroko znana, gdy¿ brak jest na rynku szczegó³owych opracowañ na jej temat. Informacje o wie¿y zachowa³y siê w przekazach ustnych starszych mieszkañców Mys³owic i okolic. W niektórych przypadkach opowiadania o wie¿y urastaj± do rozmiarów niebotycznych. Tajemniczo¶æ i atmosfera czego¶ monumentalnego i zarazem nieistniej±cego dodaje smaczku samemu tematowi. W pamiêci mieszkañców Mys³owic utrwalona jest bardziej nazwa "Trójk±t" ni¿ "Bismarck". Dlatego nale¿y przypuszczaæ o niedu¿ej wiedzy ogó³u mieszkañców na temat historii wie¿y Bismarcka. Zapewne znajd± siê tacy, którzy spróbuj± ustaliæ dok³adne miejsce usytuowania budowli, i tu w zasadzie nale¿y wspomnieæ o jedynym kamieniu, który le¿y do dzi¶ w miejscu dawnego usytuowania budowli. Nale¿y przyj±æ, ¿e ka¿da próba ustalenia idealnie dok³adnego miejsca ustawienia wie¿y, mo¿e byæ mniej lub bardziej trafna. Ponad wszelk± w±tpliwo¶æ mo¿na ustaliæ jednak orientacyjne miejsce jej lokalizacji.
Od czasów najdawniejszych cz³owiek budowa³ wie¿e. Wie¿a by³a czêsto odbiciem ludzkich pragnieñ i d±¿eñ, s³owem uciele¶nieniem tego, czego z powierzchni ziemi dostrzec nie by³o sposób. Czynnikiem wpisuj±cym wie¿e na sta³e w poczet ludzkiej egzystencji, sta³a siê jej funkcja obronna. Prawie ka¿de wa¿niejsze miasto budowa³o systemy fortyfikacyjne, czego nieodzownym elementem by³a wie¿a. Wie¿e ukrywa³y jeszcze jeden wa¿ny aspekt ludzkiej egzystencji; otó¿ oddziela³y od siebie kochanków i tym samym wie¿a stawa³a siê symbolem roz³±ki, niedostêpno¶ci i têsknoty.
