Ko¶ció³ek ¦w. Krzy¿a na Starym Mie¶cie Wspomnienie: TOnZ O/Mys³owice
Na granicy Starego Miasta i Piasku, ulicy Bytomskiej i ¦wierczyny, nieopodal kopalni "Mys³owice" znajduje siê na przypominaj±cym trójk±t, otoczonym ulicami placyku ma³y ko¶ció³ek, prawie kapliczka. Jest to wed³ug tradycji najstarsze miejsce kultu chrze¶cijañskiego w Mys³owicach i najstarsza mys³owicka parafia siêgaj±ca a¿ XII wieku. Charakterystyczne dla powstania ko¶ció³ka jest samo jego wezwanie - ¦wiêtego Krzy¿a (Podwy¿szenia Krzy¿a ¦wiêtego) - najbardziej popularne w tamtym okresie. Wezwanie zwi±zane jest z odbywaj±cymi siê wtedy wyprawami krzy¿owymi do Ziemi ¦wiêtej. Do zak³adanych w ¶redniowieczu ko¶cio³ów pod tym wezwaniem sprowadzano czêsto z Ziemi ¦wiêtej relikwie Krzy¿a ¶wiêtego. Mo¿liwe jest wiêc, ¿e jeden z rycerzy wracaj±cych z wyprawy krzy¿owej lub odwiedzaj±cy Ziemiê ¦wiêt± pokutnik takie relikwie przywióz³ równie¿ do Mys³owic.
Okolice ko¶ció³ka ¦w. Krzy¿a na planie Mys³owic z 1590 r. A. Lorenza (arch. red.)
Ko¶ció³ek za³o¿ono przy skrzy¿owaniu najwa¿niejszej wówczas mys³owickiej drogi do ówczesnej osady w Bytomiu (ulica Bytomska) z drog± do Janowa, czyli dzisiejsz± ulic± Wielka Skotnica (po wybudowaniu torowiska nie dochodzi ona do ko¶ció³ka). Ko¶ció³ek jest dosyæ znacznie oddalony od centrum Starego Miasta z rynkiem. Nie znany jest tego powód. Mo¿e osada Mys³owice w tamtym czasie jeszcze nie istnia³a? Jest to ma³o prawdopodobne, poniewa¿ droga bytomska nie mog³a prowadziæ "do nik±d" lub tylko do przeprawy przez Czarn± Przemszê, a pó¼niejsz± osadê zbudowano by raczej wokó³ miejsca kultu. Nale¿y przyj±æ, ¿e ko¶ció³ek za³o¿ono na miejscu wcze¶niejszego pogañskiego kultu (co by³o praktyk± misjonarzy chrze¶cijañskich), które to znajdowa³y siê zazwyczaj poza ludzkimi osadami, na wzniesieniach, w ró¿nego rodzaju ¶wiêtych gajach itp.
Przy ko¶ció³ku znajdowa³ siê pierwszy cmentarz chrze¶cijañski, który jak wszystkie pierwsze cmentarze zak³adany by³ wokó³ ¶wi±tyni. Cmentarz ten nie jest jedynym mys³owickim cmentarzem, który zlikwidowano i terenem skrywaj±cym ludzkie szcz±tki, który ma obecnie inne przeznaczenie. Równie¿ wokó³ Ko¶cio³a Mariackiego grzebano zmar³ych i wiêkszo¶æ terenu dawnego cmentarza otoczona jest do dzisiaj okalaj±cym ko¶ció³ murem. Do czasów obecnych nie przetrwa³y na Starym Mie¶cie ¿adne cmentarze. Cmentarzami nale¿±cymi do dawnych Mys³owic s± cztery za³o¿one pó¼niej - dwa katolickie przy ul. Miko³owskiej na ¦ródmie¶ciu, ewangelicki przy O¶wiêcimskiej na S³upnej i ¿ydowski (w postaci nieu¿ywanego ju¿ zabytku) przy Gwarków na Piasku.
Nie wiadomo jaki by³ wygl±d pierwszego budynku ko¶ció³ka, ani jak d³ugo on przetrwa³, na pewno by³ on jednak drewniany, poniewa¿ pierwszym murowan± budowl± w Mys³owicach jest Ko¶ció³ Mariacki, którego gotyckie mury schowane s± pod neobarokow± przebudow± z pocz±tku XX wieku, po ostatnim z kilku jego po¿arów. z historycznych przekazów wiadome jest, ¿e budulec ko¶ció³ka w 1720 roku uleg³ naturalnemu zniszczeniu i przez a¿ 20 lat, do czasu kiedy ko¶ció³ek odbudowano, by³ on ruin±. W czasie wojen napoleoñskich w 1807 roku ko¶ció³ek sp³on±³, ale odbudowano go ju¿ szybciej, bo po 3 latach i od tamtej pory budynek ko¶ció³ka bez istotnych zmian przetrwa³ do dzisiaj.
Ko¶ció³ek ¦w. Krzy¿a w wygl±dzie po odbudowie w 1810 roku (arch. red.)
Fragment stropu we wnêtrzu ko¶ció³ka ¦w. Krzy¿a (arch. red.)
Ranga ko¶ció³ka ¦w. Krzy¿a spad³a po powstaniu Ko¶cio³a Mariackiego przy rynku i przez wieki mia³ on charakter kapliczki. Tak by³o do czasu kiedy na pocz±tku lat 1970-tych postanowiono dla dzielnicy Piasek za³o¿yæ osobn± parafiê. Ostatecznie nowa parafia przy ko¶ció³ku powsta³a w 1980 roku i oprócz samego ko¶ció³ka od 1987 roku posiada ona drugi ko¶ció³ - Ko¶ció³ Mariacki, którego ranga z kolei spad³a po wybudowaniu wielkiego neogotyckiego ko¶cio³a p.w. Naj¶wiêtszego Serca Pana Jezusa (tzw. du¿y ko¶ció³) i we wcze¶niejszym okresie nie pe³ni³ ju¿ roli ko¶cio³a parafialnego, a jedynie akademickiego.
Ko¶ció³ek ¦w. Krzy¿a jest jednym z najbardziej lubianych przez mys³owiczan ko¶cio³ów w mie¶cie. Czesto wstêpuj± do niego osoby nie nale¿±ce do parafii, ale udaj±cy siê na po³o¿ony przy murze ¶wi±tyni przystanek tramwajowy, odwiedzajacy chorych w pobliskim szpitalu lub inni przechodnie. Urokliwie po³o¿ony ko¶ció³ek na skrawku zieleni w¶ród gwarnych ulic daje wiernym wytchnienie i chwilkê zadumy.
Towarzystwo Opieki nad Zabytkami O/Mys³owice
Myslowiczanie.pl - Mys³owicki Portal Mieszkañców____________________________________________________________________________________________________Mys³owice, Myslowice, mys³owicki, mys³owickie, mys³owickich, mys³owickim, mys³owickiemu, mys³owickiej, myslowicki, myslowickie, myslowickich, myslowickim, myslowickiemu, myslowickiej, Mys³aw, Myslowitz, Myslovitz, Off Festival, Off Festiwal
Na granicy Starego Miasta i Piasku, ulicy Bytomskiej i ¦wierczyny, nieopodal kopalni "Mys³owice" znajduje siê na przypominaj±cym trójk±t, otoczonym ulicami placyku ma³y ko¶ció³ek, prawie kapliczka. Jest to wed³ug tradycji najstarsze miejsce kultu chrze¶cijañskiego w Mys³owicach i najstarsza mys³owicka parafia siêgaj±ca a¿ XII wieku. Charakterystyczne dla powstania ko¶ció³ka jest samo jego wezwanie - ¦wiêtego Krzy¿a (Podwy¿szenia Krzy¿a ¦wiêtego) - najbardziej popularne w tamtym okresie. Wezwanie zwi±zane jest z odbywaj±cymi siê wtedy wyprawami krzy¿owymi do Ziemi ¦wiêtej. Do zak³adanych w ¶redniowieczu ko¶cio³ów pod tym wezwaniem sprowadzano czêsto z Ziemi ¦wiêtej relikwie Krzy¿a ¶wiêtego. Mo¿liwe jest wiêc, ¿e jeden z rycerzy wracaj±cych z wyprawy krzy¿owej lub odwiedzaj±cy Ziemiê ¦wiêt± pokutnik takie relikwie przywióz³ równie¿ do Mys³owic.
